Als we klein zijn, horen we dat we sterk moeten zijn en dat je je vooral niet mag aanstellen. Verlies je, laat dan niet merken hoe teleurgesteld je bent. Heb je pijn en je slikt je tranen weg, dan ben je flink en is papa trots.
Moeilijk om over gevoelens te praten
En als we dan ineens in een volwassen liefdesrelatie zitten, blijkt het plotseling problematisch als je moeilijk over je gevoelens praat. Of soms misschien niet eens weet wat je voelt. In het boek van Brené Brown, De moed van imperfectie, beschrijft zij dat de werkelijke kracht zit in ons vermogen om onze maskers te laten zakken. Het alternatief is, volgens haar, niet met afhangende schoudertjes te gaan zitten grienen. Nee. Eenvoudig voelen wat we voelen. Zonder dat we onze emoties verstoppen onder andere emoties. Klinkt simpel.
Je partner maakt een grapje en jij voelt je verdrietig, of boos
Jouw partner maakt een grapje, maar jij wordt er een beetje verdrietig van. Dat is je eerste of primaire emotie. Maar we zijn cognitief zo handig doorontwikkeld dat we vliegensvlug iets vinden van dat verdrietige gevoel. Zo laat je je toch niet behandelen? Nee, nou dan! Dus word je vrijwel direct boos. Aanvankelijk had je een verdrietig gevoel, mogelijk onbewust, maar je reageert boos, of misschien zelfs agressief of defensief.
Angst, verdriet, eenzaamheid zit goed verstopt
Je kunt je gevoelsleven zien als een ijsberg. Aan de bovenkant van de berg zitten je secundaire, de harde gevoelens, die we kunnen zien. Onder het wateroppervlak zitten je primaire gevoelens, of de zachte emoties in het donker, onttrokken aan het zicht. Diep en verborgen voor de buitenwereld en vaak ook voor jezelf.
We durven onze zachte emoties niet te laten zien
Opvallend is dat we het behoorlijk ingewikkeld vinden om onze primaire gevoelens te laten zien, juist aan de persoon die we het dichtst bij ons staat. Precies diegene bij wie we ons het veiligst zouden moeten voelen. In plaats daarvan zijn we op onze hoede. Sterk zijn lijkt het beste idee, en dat betekent alles behalve je gevoelens laten zien. Of tenminste, je laat wel gevoelens zien, maar het zijn vaak de secundaire gevoelens die we tonen. Gericht op de ander. Weg van onszelf.
Hoe doorbreek je dat patroon?
Deze dynamiek is niet helpend als je het fijn wil hebben samen. Mijn overtuiging is dat je met elke partner waarschijnlijk in zo’n zelfde soort dynamiek terecht komt. En dat vind ik overigens tegelijk ook een troostrijke gedachte. Want dat betekent dat je er dus actief iets aan kan doen.
Focus ligt op de ander
We hebben de neiging om direct te wijzen naar de ander. Wat doet hij allemaal verkeerd? Je wijst, beschuldigd, argumenteert, verdedigt. Je vecht. De focus ligt dan automatisch op de ander. En daarmee trap je in de val, en kom je in die dynamiek terecht. Het gaat er niet om wie gelijk heeft, wie de schuldige is.
Kijk naar je eigen aandeel
Dit doorbreek je door naar binnen te kijken. Eerlijk te kijken naar jouw eigen aandeel. Wat is het dat jij actief doet om energie uit de relatie te onttrekken? Russ Harris beschrijft in zijn boek ACT with love dat de sleutel naar een liefdevolle relatie ligt in de verbinding met jezelf. En dit betekent dus eerlijk naar jezelf kijken. Want wat heeft het je tot nu toe opgeleverd door te kijken naar het gedrag van de ander? Dan zit je in het calimero-effect: ‘hij is fout en ik ben goed en dat is niet eerlijk.’ Als je het lastig vindt hier contact mee te maken, kun je een mooi begin maken door je eigen gedrag te observeren.
Gebruik compassie naar jezelf en naar de ander
Het heeft weinig zin jezelf hiervoor te straffen. Jij doet immers ook maar wat je denkt dat goed is, wat je jezelf hebt aangeleerd. Wat je ouders, je omgeving of je exen je hebben geleerd. Wat je wel helpt is compassie. Wij mensen hebben een uitstekend vermogen om compassie te voelen voor onszelf en de ander. Gebruik dat vermogen!
Wat te doen? Stap 1: Doe een intern onderzoekje
- Er is een discussie/ergernis/situatie tussen jou en je partner
- Probeer te signaleren wat er gebeurt, intern, bij jou
- Wat werd er gezegd? Wat voor een blik werd er gegeven?
- Hoe interpreteerde jij dat? Oftewel: wat is je secundaire reactie?
- Kun je hier compassievol naar kijken? Jij bent nu eenmaal zo geconditioneerd, dat is niet ineens weg omdat het niet werkt. Als je wel zelfcompassie voelt, hoe zit het dan met jouw compassie voor je partner? Hoe zit het daarmee? Ook altijd een uitstekend plan om compassievol te zijn voor de ander. Hij doet ook maar wat hij geleerd heeft.
Stap 2: Onderzoek eens wat verder
- Welk primair gevoel zou onder dat secundaire gevoel kunnen zitten? Wat zit er onder het wateroppervlak van de ijsberg? Ben je bereid hier eerlijk naar te kijken?
- Begin altijd eerst bij jezelf: Kun je dit gevoel erkennen voor jezelf?
- Kun je compassie hebben met jezelf en deze gevoelens?
- Mag je voelen wat je voelt?
Stap 3: Als dit allemaal al lukt, wauw! Nu ben je er bijna!
- Zou je dan ook, vanuit je hart, tegen je partner kunnen zeggen wat jij voelt? En hou het zo veel mogelijk bij jezelf. Neem verantwoordelijkheid voor je eigen gevoelens. Jij voelt je afgewezen, of verdrietig, maar dat betekent niet dat je partner jou dat gevoel heeft gegeven. Jij bent verantwoordelijk voor je eigen gevoelens. En het is ook jouw verantwoordelijkheid om je partner te informeren over hoe bepaalde dingen voor jou voelen en waarom.
Stap 4: Wat heb jij nodig?
- Zou je dan ook kunnen zeggen tegen je partner wat jij nodig hebt? En niet wat hij of zij moet doen in het vervolg. Spreek vanuit je hart. Leg uit dat je graag hoort dat hij het niet zo bedoelde, dat hij van je houdt, dat hij er voor je is, dat je veilig bent, dat hij het beste wil voor jou.
Stap 5: Ontvangen
- En dit laatste hebben we natuurlijk ook al nooit geleerd, maar ben jij in staat aan te nemen wat je terug krijgt? Te ontvangen? De ander te geloven? Als hij zegt iets liefs zegt, kijk hem dan diep in zijn ogen en hoor de woorden. Die woorden zijn voor jou en voor jou alleen. Dat is een groot cadeau. Geef jezelf en de ander de ruimte om te voelen, te verbinden. Wees niet achterdochtig.
Sterk zijn
Dit is de weg terug naar verbinding. En volgens mij is dat wat we allemaal willen. Ik wel in elk geval. Niemand wil ruzie of gedoe. Je hoeft echt geen maskers op te zetten. Geen rol te spelen. Je hoeft je niet sterk en onkwetsbaar voor te doen. Het maakt het voor de ander ook zo moeilijk te verbinden met jou.
Observeer en leer
Ben je bereid vandaag te beginnen de communicatie tussen jou en je partner observeren? Als een nieuwsgierige onderzoeker. Het enige dat je hoeft te doen is kijken, echt kijken. En achteraf kun je evalueren en de stappen doornemen. We zijn slechts mensen, op zoek naar liefde en verbinding. Probeer wat aardiger voor jezelf te zijn, jij hebt geleerd sterk te zijn! En dat is precies wat dit is: sterk zijn vanuit de kracht van jouw authentieke kwetsbaarheid. Lekker verbinden, wat heb je te verliezen? Liefde, het is toch het mooiste dat er is?
Sterk zijn vanuit je kwetsbaarheid. Ik kan me goed voorstellen dat wat hulp welkom is. Je kunt contact met me opnemen voor een afspraak. Dan onderzoeken we wat ik voor jullie kan betekenen. Mail me vandaag voor een afspraak, klik hier.
